11.1 Hulpmiddelen
De imker heeft een aantal hulpmiddelen nodig om met de bijenvolken te kunnen omgaan.
Hulpmiddelen
Bijenhoed, of jas of pak gecombineerd met een kap Handschoenen, dun leer met lange mouwen van stof met aan het einde elastiek Een beitel om kastonderdelen los te wrikken en ongewenste aanbouwsels van was of kit (propolis) te verwijderen Een raampjeslichter, veelal gecombineerd met beitel Een raampjesgrijper of tang om ramen uit de kast te tillen Een beroker, een Dathepijp of losse beroker met blaasbalg of opwindwerk.
11.2 Inspectie
Het openen van een bijenkast moet gepaard gaan met de nodige omzichtigheid. In de eerste plaats moet je niet in de vlucht gaan staan, dus achter de kast plaatsnemen. Alle werkzaamheden moeten voorzichtig plaatsvinden, waarbij vooral schokken en stoten worden vermeden. Ook zijn bijen erg gevoelig voor vreemde geuren, dus geen parfums, aftershave gebruiken of benzinelucht aan kleding of alcohollucht in de adem. Weersomstandigheden zijn van invloed op het gedrag van bijen. De kasten alleen openen bij goed weer, wanneer veel bijen de kast uit zijn. Indien er onweer op komst is zijn de bijen agressiever. Niet later op de avond de kasten nog openen, de bijen gaan op de kleding van de (warme) imker zitten en zijn nauwelijks nog te verwijderen.
11.3 Handelingen in volgorde:
- Pijp aansteken
- Het deksel van de kast afnemen en op de kop wegleggen
- De dekplank met behulp van de beitel op een hoek oplichten en enige rook onder het deksel blazen en dekplank weer laten zakken en twee minuten wachten
- Dekplank afnemen en achter je op de kop op de grond wegleggen
- Ramen loswrikken aan voor- en achterzijde door ze even op te wippen met de raampjeslichter
- Indien nodig af en toe spaarzaam enige rook toedienen
- Ramen voor inspectie uitlichten en bekijken.
Indien de ramen bijvrij bekeken moeten worden dan de bijen van het raam afslaan door het raam met én hand aan één oor boven de kast vast te houden en met de andere hand een klap op het raam te geven vallen de bijen van het raam op de raten in de kast. Indien meerdere kamers van de kaast bekeken moeten worden, dan de bakken op het omgekeerde deksel of dekplank wegzetten. Het is wenselijk de bakken afzonderlijk af te dekken met een vochtige doek of reserve-dekplank. De afzonderlijke bakken altijd in dezelfde volgorde en stand terugplaatsen
Het opzoeken van een ongemerkte koningin kan een lastig en tijdrovend werk zijn. Een hulpmiddel is om een extra koninginnerooster tussen de broedbakken te leggen. Na enige dagen kan worden bekeken waar zich eieren bevinden. In de broedbak met eieren bevindt zich de koningin. Een koningin kan van de raat worden gehaald door er een vangbuis overheen op de raat te plaatsen en te wachten totdat de koningin de vangbuis inloopt. In de vangbuis kan de koningin worden opgesloten en worden gemerkt op het borststuk. Desgewenst kan de vleugeltip van een vleugel worden geknipt om de koningin het vliegen te beletten en zodoende zwermen te voorkomen. Werken volgens tevoren bedacht plan Indien een inspectie van bijenkasten op het programma staat, trek hier dan steeds ruim voldoende tijd voor uit. Werk volgens een vooraf bedacht plan en neem alle spullen mee die je (eventueel) denkt nodig te hebben. Beter te veel bij de hand dan te weinig, vooral van belang als je op een reisstand staat. Haastig werken met bijen is altijd uit den boze! Ook het bewegingstempo van je handen in de buurt van de kast moet altijd in “slow-motion” worden uitgevoerd. Aan snelle bewegingen hebben bijen de pest! Indien de bijen onverhoopt toch prikkelbaar zijn is het veelal verstandig om de inspectie uit te stellen en de kast weer te sluiten. Ga nooit zonder (goede) persoonlijke beschermingsmiddelen met de bijen aan het werk.